Βλέπετε 1–36 από 70 αποτελέσματαSorted by latest
Η Μάχη του Κιλκίς της 4ης Νοεμβρίου του 1944 υπήρξε μια από τις πλέον αιματηρές συγκρούσεις στο τέλος της περιόδου της ναζιστικής Κατοχής και μια από τις πλέον άγνωστες και αδιερεύνητες. Άφησε ως κληρονομιά τον απόλυτο διχασμό, που σε τοπικό επίπεδο «ξεπεράστηκε» με τη σιωπή και τους μονολόγους των πολιτικών επιγόνων των πρωταγωνιστών.
Η εθνική και πολιτική κρίσις κατά την Κατοχή
Η επαφή του μέ τή λαϊκή ψυχολογία καί τίς λαϊκές αντιδράσεις, τού επέτρεπε νά διαβλέπη όλες τίς δυσκολίες πού θά αντιμετώπιζε τό Κομμουνιστικό Κόμμα άν έβάδιζε “πρός μία Λαϊκή Δημοκρατία”. Τό αδιαφιλονίκητο γόητρο του στίς τάξεις τού ΕΑΜ – ΕΛΑΣ τόν έφερεν ώς τόν ενδεχόμενο αντίπαλο τού Πολιτικού Γραφείου τού ΚΚΕ, τού οποίου δέν ήτο μέλος. Έξηρτάτο άπό αυτόν νά άγνοήση τίς αποφάσεις τού τελευταίου ή καί νά τό άνατρέψη. Μέ τόν Μάρκο στή Μακεδονία, τόν Όρέστη στήν Αττική, αλλά καί μόνος, ήταν σέ θέσι νά δώση μία άλλη τροπή καί έξέλιξι στό ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, αντίθετη άπό αυτήν πού ήταν στή σκέψι τής ηγεσίας τού ΚΚΕ.
Ένα μυθιστόρημα βασισμένο στην δολοφονία της Ελένη Παπαδάκη
Δεκέμβριος 1944. Μες στην παραφροσύνη ενός εμφύλιου πολέμου, το ευτελέστερο πράγμα είναι η ανθρώπινη ζωή. Τη συνέλαβαν και το ίδιο βράδυ την εκτέλεσαν. Ανθρωποθυσία; Εκείνο όμως το γυμνό σώμα που της αποδόθηκε δεν ήταν το δικό της. Το μοιραίο λάθος έγινε μέσα στον πανικό και την απόγνωση του αδελφού της στο νεκροτομείο. Έτσι, στο άγνωστο σώμα δόθηκε το ένδοξο όνομά της. Εκείνη όμως ζούσε. Αλλού. Πενήντα χρόνια μετά ένας νέος γιατρός προσπαθεί να μάθει την αλήθεια από εκείνον που συνέλαβε τη γυναίκα, την Καλλιτέχνιδα. Να μάθει τι κρύβεται πίσω από την ηλικιωμένη γυναίκα που περιθάλπει σπίτι του και που ο ίδιος υποστηρίζει ότι είναι Εκείνη.
Ο κατοχικός εμφύλιος πόλεμος, ως γνωστόν, ξεκίνησε το 1943 στην κατεχόμενη Ελλάδα με στόχο τον έλεγχο των πολιτικών εξελίξεων την επαύριον της απελευθέρωσης, πριν καν αυτή συμβεί. Η μάχη της Νεράιδας, στις 31 Οκτωβρίου 1943, αποτέλεσε από τη μία την πλέον κρίσιμη στιγμή για την επιβίωση του ελληνικού αντάρτικου από τις στοχευμένες επιθέσεις των Γερμανών και από την άλλη την κορύφωση του κατοχικού εμφυλίου που εξαπέλυσε ο ΕΛΑΣ κατά πάντων. Οι Γερμανοί με τη στάση τους αλλά και με την προπαγάνδα τους σκόπιμα άφηναν να διαρρεύσει ότι εντός Οκτωβρίου θα εγκατέλειπαν την Ελλάδα. Ο ΕΛΑΣ, ήδη από τα τέλη Σεπτεμβρίου, είχε ως δεδομένη την απόσυρση των Γερμανών και με απόφαση του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ κατέληξε στην εξαπόλυση γενικευμένου εμφύλιου πολέμου, ώστε να μην επικρατήσει η «αντίδραση» στην ελεύθερη Ελλάδα.
Το βιβλίο αυτό, η πρώτη επιστημονική μελέτη που επικεντρώνεται στα ίδια τα γεγονότα στηριγμένη σε αδημοσίευτες κυρίως πηγές, επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στα κρίσιμα ερωτήματα: Ποιες ήταν οι αιτίες που οδήγησαν στο ξέσπασμα των μαχών και σε ποιο πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο εκδηλώθηκαν; Πως εξελίχθηκαν, μέρα με τη μέρα, οι συγκρούσεις που μετέτρεψαν την πόλη σε πεδίο μάχης (από τις μεγάλες στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Γουδί, στου Μακρυγιάννη, στους στρατώνες των Παραπηγμάτων στο Κολωνάκι και στους Αμπελόκηπους μέχρι τις οδομαχίες της Ομόνοιας, των Εξαρχείων και του Μεταξουργείου, από τις φονικές μάχες στους λόφους του Αρδηττού και στο Αλεποβούνι μέχρι το βομβαρδισμό της Καισαριανής και την προέλαση των Βρετανών από το Φάληρο προς το κέντρο της Αθήνας); Τέλος, καταγράφοντας τη δράση της Εθνικής Πολιτοφυλακής, η έρευνα προσπαθεί να φωτίσει τα δύσκολα ζητήματα των εκτελέσεων, της ταυτότητας των θυμάτων και των νεκρών αμάχων από τους βρετανικούς βομβαρδισμούς, τα οποία εξακολουθούν να καθορίζουν τη μνήμη των Δεκεμβριανών.
Αρκτικόλεξα
Πρόλογος
Εισαγωγή
Η ΔΥΣΚΟΛΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ
Μετά τους πανηγυρισμούς
Το αίτημα της τιμωρίας των δωσιλόγων
Η εμπλοκή στη συγκρότηση του νέου εθνικού στρατού
ΜΕΤΑΞΥ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΟΠΛΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ
Το συλλαλητήριο του ΕΑΜ
Μετά τη σφαγή στην πλατεία Συντάγματος
Αθήνα, Βρυξέλλες, Λονδίνο. Συμμαχική βοήθεια ή ξένη επέμβαση;
Η επιλογή μικρής κλίμακας επιχειρήσεων από τον ΕΛΑΣ
Οι δωσίλογοι και οι Χίτες
Η κατάληψη των αστυνομικών τμημάτων
Η τιμωρία των προδοτών
Οι συγκρούσεις στο κέντρο της Αθήνας Μια μάχη που δεν την επιδίωκε κανείς
6 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ. Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ
Η επίθεση του ΕΛΑΣ στο μέτωπο Μακρυγιάννη – Πλάκα – Πλατεία Συντάγματος
Ένας στρατός σε σύγχυση
Ο κρεμασμένος ελασίτης στα κρατητήρια της Χωροφυλακής
Η στάση του ΕΛΑΣ απέναντι στους Βρετανούς
Η επίθεση του ΕΛΑΣ στο ανατολικό μέτωπο
Το ζήτημα των αμάχων
Από τις αποτυχίες σε Γουδί και Μακρυγιάννη στην κατάληψη της Σχολής Ευελπίδων
Απέναντι στα βρετανικά άρματα μάχης
ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΛΑΣ
Η δεύτερη γενική επίθεση του ΕΛΑΣ
Το ζήτημα της αντιμετώπισης των βρετανικών δυνάμεων ξανά στο προσκήνιο
Σχέδια για την εκκένωση της Αθήνας από τους Βρετανούς
Οδομαχίες στο κέντρο της Αθήνας
Προπαγάνδα: Ένας παράλληλος πόλεμος
Η διεθνής διάσταση των δεκεμβριανών Από ένα σχολείο της Κυψέλης στους βρετανικούς στρατώνες του Κολωνακίου
Βρετανική πολεμική αεροπορία. Το απόλυτο όπλο
Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Η άφιξη των βρετανικών ενισχύσεων
Η έναρξη των βρετανικών εκκαθαριστικών επιχειρήσεων
Από το μακελειό στον Αρδηττό στις οδομαχίες της Ομόνοιας
Η κατάληψη των Φυλακών Αβέρωφ και του αρχηγείου της ΡΑΦ στο Κεφαλάρι
Από τους δρόμους της Αθήνας στην αίθουσα του βρετανικού κοινοβουλίου
Η κάμψη του ηθικού των δυνάμεων του ΕΛΑΣ
Προκαλώντας ασφυξία στον εχθρό
Από τον “περίπατο” της Συγγρού στην “κόλαση” της Πειραιώς
Οι επαφές των εμπολέμων προς επίλυση της κρίσης
Η ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Η πρώτη γενική επίθεση των βρετανικών δυνάμεων
Η κάμψη της επιμονής του βασιλιά Γεωργίου
Η δεύτερη γενική επίθεση. Η εκκαθάριση του κέντρου και των δυτικών συνοικιών
Από στενό σε στενό. Η μάχη του Μεταξουργείου
Η μάχη των φοιτητών του ΕΛΑΣ στα Εξάρχεια
Γηροκομείο Αθηνών. Η τελευταία μεγάλη μάχη
Η αιματηρή υποχώρηση
Τα αίτια της ήττας του ΕΑΜ στη μάχη της Αθήνας
ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΑΧΗ
Η υπογραφή της ανακωχής και οι αντιδράσεις στο βρετανικό κοινοβούλιο
Εθνική Πολιτοφυλακή. Δολοφόνοι ή λαϊκοί αγωνιστές;
Η οργανωτική δομή και η δράση της Εθνικής Πολιτοφυλακής
Η εμπειρία της επανάστασης στις εαμοκρατούμενες συνοικίες
Η ταυτότητα των θυμάτων του Δεκέμβρη
Η επιλεκτική διαχείριση των θυμάτων του Δεκέμβρη
Οι νεκροί των βρετανικών βομβαρδισμών
Το ζήτημα των ομήρων
ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΩΝ
Η ποινικοποίηση της Αντίστασης και η “απαλλαγή” των δωσιλόγων
Τι ήταν τα Δεκεμβριανά;
Παράρτημα
Κατάλογος χαρτών
Πηγές
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο
Ευρετήριο στρατιωτικών σωμάτων
“Τόσο καιρό κράτησες τα όπλα στο σπίτι σου. Ήσουν δέσμιος, αιχμάλωτος. Θα μπορούσες στο μεταξύ να πας στην αστυνομία να το πεις. Κρύβεις τα όπλα με τα οποία σκότωσαν τον Κωφίτσα και τον Παγώνη. Από μεγάλη γενναιοψυχία τη γυναίκα σου την αφήσαμε και φέραμε μόνο εσένα. Τώρα θα πληρώσεις εσύ και για τους δύο, και για την γυναίκα σου και για τον εαυτό σου… Εις θάνατον.”
Η πολύκροτη δίκη της Στενής Αυτοάμυνας με τους 67 κατηγορούμενους, έγινε στην Θεσσαλονίκη το 1947 και οδήγησε σε 52 θανατικές καταδίκες, από τις οποίες εκτελέστηκαν οι 47.
Τα πρακτικά της, που συγκροτούν ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο με ιστορικό, πολιτικό, φιλοσοφικό, ηθογραφικό, ψυχολογικό, δικανικό, αστυνομικό και φιλολογικό ενδιαφέρον, αποτελούν τον κορμό αυτού του βιβλίου.
Το βιβλίο εστιάζει το ενδιαφέρον του στις εμπειρίες των βρετανών στρατιωτών που υπηρέτησαν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου: πώς αντιμετώπισαν τα γεγονότα που έζησαν, τις πολεμικές επιχειρήσεις, τους συμμάχους και τους εχθρούς τους, την Ελλάδα και τους κατοίκους της, τους ίδιους τους εαυτούς τους, αλλά και την επίσημη βρετανική πολιτική. Ως πηγές χρησιμοποιήθηκαν πρωτίστως οι προσωπικές μαρτυρίες βρετανών στρατιωτών (προσωπική αλληλογραφία, ημερολόγια, αναμνήσεις), αλλά και υπηρεσιακές εκθέσεις, βρετανικές εκδόσεις και εφημερίδες της εποχής, τα πρακτικά συζητήσεων της Βουλής των Κοινοτήτων και της Βουλής των Λόρδων κ.ά.
Ο νεαρός Τάκης Λαζαρίδης υπηρετούσε κανονικά τη στρατιωτική θητεία του όταν, τον Νοέμβριο του 1951, ξέσπασε στην Αθήνα η υπόθεση των ασυρμάτων του ΚΚΕ, με εξέχοντα κατηγορούμενο τον Νίκο Μπελογιάννη. Η δίκη, με την κατηγορία της κατασκοπείας (Α.Ν. 375/1936) έγινε το Φεβρουάριο του 1952. Οκτώ από τους 29 κατηγορουμένους καταδικάστηκαν σε θάνατο: Νίκος Μπελογιάννης, Δημήτρης Μπάτσης, Ηλίας Αργυριάδης, Νικόλαος Καλούμενος, Έλλη Ιωαννίδου, στρατιώτης Φιλάρετος (Τάκης) Λαζαρίδης, Χαράλαμπος Μπισμπιάνος.
Οι καταδικασμένοι σε θάνατο της δίκης Μπελογιάννη κρατήθηκαν στις φυλακές Καλλιθέας ολόκληρο τον Μάρτιο του ’52.
20 ΚΑΙ 1 ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
Συνέχεια της «Πυραμίδας 67», του πιο μαχητικού αντιπολεμικού βιβλίου για τον Εμφύλιο, που γράφτηκε από κάποιον που δεν ανήκε σε καμμιά παράταξη, «ο Α2» του Ρένου δίνει την εωσφορική μορφή ενός αμείλικτου αξιωματικού Α2 (Πληροφοριών), που από καπετάνιος του ΕΛΑΣ, πέρασε στο Στρατό, όταν του σκότωσαν τη μάνα οι ομοϊδεάτες του, και της έστειλε 600 «γράμματα», καθώς τάλεγε – 600 αντάρτες, κυνηγημένους έναν-έναν, πιασμένους κ’ εκτελεσμένους με το ίδιο του το χέρι – προσωποποιώντας την κόλαση της αδελφοκτονίας του ’47- ’49!
Ο Α2 πρωτοκυκλοφόρησε το 1968, χωρίς να σταλή στη Λογοκρισία, το που και προκάλεσε τον επόμενο χρόνο τη δίωξή του απ’ τη Δικτατορία. Στον τόμο περιλαμβάνονται ακόμα 20 πολεμικά διηγήματα του Ρένου, πρώτη φορά συγκεντρωμένα απ’ όλο του το πεζογραφικό έργο, που συνιστούν, στην ουσία, ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα της εμφυλιακής πραγματικότητας.
Στην “Ελληνική Βανδέα” γίνεται μια περιεκτική καταγραφή της ιστορίας των επισήμων, κρατικών Ταγμάτων Ασφαλείας, τα οποία συγκροτήθηκαν από την τελευταία κατοχική κυβέρνηση του Ιωάννη Ράλλη το 1943-44. Η παρουσία τους στην ελληνική σκηνή περιγράφεται σε συνδυασμό και παράλληλα με την καταγραφή της ιστορίας της περιόδου 1940-45, από τον πόλεμο του 1940-41, τα γεγονότα της Κατοχής εντός και εκτός Ελλάδος, την αντίσταση και τον κατοχικό εμφύλιο, το κίνημα του Δεκέμβρη 1944 και την επιστροφή της χώρας σε πολιτική και πολιτειακή νομιμότητα.
Στην “Ελληνική Βανδέα” γίνεται μια περιεκτική καταγραφή της ιστορίας των επισήμων, κρατικών Ταγμάτων Ασφαλείας, τα οποία συγκροτήθηκαν από την τελευταία κατοχική κυβέρνηση του Ιωάννη Ράλλη το 1943-44. Η παρουσία τους στην ελληνική σκηνή περιγράφεται σε συνδυασμό και παράλληλα με την καταγραφή της ιστορίας της περιόδου 1940-45, από τον πόλεμο του 1940-41, τα γεγονότα της Κατοχής εντός και εκτός Ελλάδος, την αντίσταση και τον κατοχικό εμφύλιο, το κίνημα του Δεκέμβρη 1944 και την επιστροφή της χώρας σε πολιτική και πολιτειακή νομιμότητα.
Για τον συγγραφέα, η Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδος, και ιδιαίτερα μετά το 1850 στον βορειοελλαδικό χώρο και ιδιαίτατα της δεκαετίας του ’40, ήταν πάντα ένας τομέας που από τα παιδικά του χρόνια τον έλκυε και τον γοήτευε ιδιαίτερα. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται οι μαρτυρίες ανθρώπων που βίωσαν από κοντά, μέσα στο σπίτι τους, την Κόκκινη Βία που σημειώθηκε κατά τη δεκαετία 1940-50 από τους μηχανισμούς του ΚΚΕ/ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.
Μια βία που δεν ήταν τυχαία αλλά ήταν υποκινούμενη, μεθοδευμένη και οργανωμένη από κάποια “αθέατα” κέντρα.
Αξιοποιώντας στοιχεία από το προσωπικό αρχείο του συγγραφέα, από εφημερίδες και περιοδικά της εποχής, αλλά και από πρόσφατες ιστορικές και φιλολογικές μελέτες, το βιβλίο επιχειρεί τη διακρίβωση της συμμετοχής και του ρόλου του ίδιου του Ρούφου στο αντιστασιακό κίνημα και στον Κυπριακό Αγώνα – εμπειρίες που αποτέλεσαν την πρώτη ύλη της δικής του “τετραλογίας των καιρών”. Ταυτόχρονα, κινείται με κριτικό και συ-νάμα ερμηνευτικό προσανατολισμό στην επισήμανση των “εκλεκτικών συγγενειών” του συγγραφέα, καθώς και των στοιχείων εκείνων που συνέθεσαν το προσωπικό του όραμα, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση της κοσμοαντίληψής του.
Η παρούσα εργασία στοχεύει να απεικονίσει χαρτογραφικά μία σειρά γεγονότων της νεο-ελληνικής ιστορίας και πιο συγκεκριμένα των ένοπλων επεισοδίων των Δεκεμβριανών στην Αθήνα το 1944. Για τη χαρτογραφική απεικόνιση χρησιμοποιούνται πληροφορίες που αντλούνται από βιβλιογραφικές πηγές, ιστορικούς χάρτες καθώς επίσης και ιστορικές φωτογραφίες. Στο πλαίσιο αυτής, χρησιμοποιούνται τα Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ) και τα χαρτογραφικά και ψηφιακά εργαλεία που παρέχει με αποτέλεσμα την εκτύπωση οκτώ χαρτών που απεικονίζουν τις πληροφορίες που έχουν αποδελτιωθεί και ψηφιοποιηθεί. Στους εκτυπωμένους χάρτες εμφανίζονται οι τοποθεσίες που διαδραματίστηκαν σημαντικά γεγονότα και μάχες, οι συμμετέχοντες και σημαντικά κτήρια της εποχής αλλά και οι τοποθεσίες που απεικονίζονται σε ιστορικές φωτογραφίες και χάρτες με σκοπό την ταύτισή τους με αυτά.
Ο Γεώργιος Κουτσονίκος με το πόνημά του αυτό προσεπάθησε να καλύψει την τραγική εθνική περίοδο (1946-49), του παρ’ ολίγον αφανισμού αυτού του τόπου. Ήταν η εποχή που το Κ.Κ.Ε. με την έναρξη του ενόπλου αγώνος ανταποκρίνετο εις την εντολήν που του είχε δώσει το 2ο Συνέδριο της Γ΄ Διεθνούς, που είχε λάβει χώρα στη Μόσχα το 1920. Δηλαδή, να συγκροτηθεί εις βάρος των λαών της βαλκανικής ένα νέο κράτος «η ανεξάρτητη Μακεδονία» η οποία τελικώς θα ήτο υπό την ένωση σοσιαλιστικών σοβιετικών δημοκρατιών. Με άλλα λόγια, η κάθοδος του Σοβιέτ στη Μεσόγειο. Η ιστορική αλήθεια, για όσους δεν έζησαν την κατάρα της εποχής εκείνης, βρίσκεται στις σελίδες του ανεκτίμητου αυτού βοηθήματος…
Ο Γεώργιος Κουτσονίκος με το πόνημά του αυτό προσεπάθησε να καλύψει την τραγική εθνική περίοδο (1946-49), του παρ’ ολίγον αφανισμού αυτού του τόπου. Ήταν η εποχή που το Κ.Κ.Ε. με την έναρξη του ενόπλου αγώνος ανταποκρίνετο εις την εντολήν που του είχε δώσει το 2ο Συνέδριο της Γ΄ Διεθνούς, που είχε λάβει χώρα στη Μόσχα το 1920. Δηλαδή, να συγκροτηθεί εις βάρος των λαών της βαλκανικής ένα νέο κράτος «η ανεξάρτητη Μακεδονία» η οποία τελικώς θα ήτο υπό την ένωση σοσιαλιστικών σοβιετικών δημοκρατιών. Με άλλα λόγια, η κάθοδος του Σοβιέτ στη Μεσόγειο. Η ιστορική αλήθεια, για όσους δεν έζησαν την κατάρα της εποχής εκείνης, βρίσκεται στις σελίδες του ανεκτίμητου αυτού βοηθήματος…
Πρόκειται για το προσωπικό αρχείο και τα απομνημονεύματα του ηγέτου της πατριωτικής αντίστασης κατά των Βουλγάρων και Γερμανών στην Ανατολική Μακεδονία, Αντώνη Φωστηρίδη, γνωστού με το προσωνύμιο Τσαούς Αντών, κατά τη διάρκεια των ετών 1941-1945.
Ο Αντώνης Φωστηρίδης ενοποίησε όλες τις μέχρι τότε ανταρτικές ομάδες-τμήματα, που δρούσαν χωρίς κεντρική διοίκηση και ιδρύοντας ένα ενιαίο σχήμα με την επωνυμία “Εθνικαί Ανταρτικαί Ομάδες” με τα αρχικά ΕΑΟ.
Το 1941 με την συνθηκολόγηση της χώρας μας, ο στρατός της Βουλγαρίας, μέλος τότε του Άξονα, ανέλαβε υπό την επιτήρησή του την περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Οι εντολές της Γερμανικής Διοίκησης ήταν σαφείς, ούτε βιαιοπραγίες, ούτε εκτοπισμοί για την προσάρτηση εδαφών. Οι Βούλγαροι όμως προχώρησαν σε στυγερά εγκλήματα κατά των Ελλήνων.
Το 1941 με την συνθηκολόγηση της χώρας μας, ο στρατός της Βουλγαρίας, μέλος τότε του Άξονα, ανέλαβε υπό την επιτήρησή του την περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Οι εντολές της Γερμανικής Διοίκησης ήταν σαφείς, ούτε βιαιοπραγίες, ούτε εκτοπισμοί για την προσάρτηση εδαφών. Οι Βούλγαροι όμως προχώρησαν σε στυγερά εγκλήματα κατά των Ελλήνων. Εγκλήματα που δεν έγιναν γνωστά, από Αριστερούς και «Δεξιούς» γιατί η Βουλγαρία με την λήξη του πολέμου πέρασε στο κομμουνιστικό στρατόπεδο και για αυτούς συγχωρείται.
Στην ιστορική αυτή έρευνα καταγράφονται τα γεγονότα τα οποία διαδραματίστηκαν στην Ελλάδα κατά το σύντομο αλλά μεστό σε γεγονότα χρονικό διάστημα, το οποίο αρχίζει από τη Γερμανική Κατοχή (Απρίλιος 1941) και τελειώνει με τα ματωμένα «Δεκεμβριανά» τον 1944.
Αυτή η τάση ήταν υπαρκτή και έντονη σε ορισμένες περιοχές, αλλά δεν ήταν κυρίαρχη μέσα στο ΕΑΜ. Η διεύρυνση του ΕΑΜ, όπως υλοποιήθηκε τους πρώτους μήνες του ’44, είχε ως θεμέλιο τη συνεργασία με τους Βρετανούς. Πιο σωστά, την αποδοχή της επικυριαρχίας των Βρετανών στην Ελλάδα. Χωρίς αυτή τη στρατηγική δέσμευση, το ΕΑΜ δεν θα είχε περιθώριο περαιτέρω ανάπτυξης και θα υπήρχε αντίστροφη πορεία αποδυνάμωσης. Το γεγονός ότι πολλά στελέχη του ΚΚΕ εξακολούθησαν να οραματίζονται μια επανάσταση τύπου 1917 και να συμπεριφέρονται αναλόγως, στηριζόμενα στα αντιφατικά μηνύματα που εξέπεμπε η κομματική ηγεσία, απλώς περιέπλεξε τα πράγματα. Εξακολουθεί να το κάνει και σήμερα, στις απόπειρες κατανόησης εκείνης της περιόδου.
Το βιβλίο αυτό γράφτηκε με τη συνδρομή κάποιων προσώπων. Τους ευχαριστώ όλους. Ιδιαίτερα θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στους Παναγιώτη Θανάσουλα, αντιστράτηγο σε πολεμική διαθεσιμότητα, τον Γιάννη Βατικιώτη και τον Τάκη Μεγαλοοικονόμου για τα πολύτιμα στοιχεία που μου έδωσαν.
Από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, το ηρωικό έπος της Αλβανίας, τη γερμανική κατοχή, τις αντιστασιακές οργανώσεις και τη Διάσκεψη του Λιβάνου μέχρι την απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά και όλα όσα οδήγησαν στον αιματηρό εμφύλιο, ο συγγραφέας περιγράφει με λεπτομέρειες τα κρίσιμα για την Ελλάδα γεγονότα μιας ταραχώδους δεκαετίας τις συνέπειες των οποίων διαπιστώνουμε μέχρι σήμερα.
Η ζωή της Ελένης Παπαδάκη, ειδικότερα όμως το τέλος της, συνυφάνθηκε με την τραγωδία και τον μύθο. Υπήρξε αδιαμφισβήτητα ένα φαινόμενο που κυριάρχησε στην ελληνική σκηνή, ένα πολυσύνθετο μοναδικό ταλέντο που το θαύμασαν οι απλοί θεατές, οι ειδήμονες, αλλά και οι αντίζηλοι.
Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται να παρουσιασθεί το φαινόμενο Παπαδάκη μέσα από την ιστορική διαδρομή του, να φωτισθούν όλες οι πτυχές που αποτελούν την προσωπική τραγωδία της στον συγκεκριμένο χρόνο. Παράλληλα να ξαναδούμε τα πραγματικά στοιχεία που συνθέτουν τον μύθο και τη μνήμη που άφησε το πέρασμά της από το ούτως ή άλλως νεφελώδες ελληνικό στερέωμα.
Μετά από τόσες δεκαετίες, μετά από διάστημα δύο γενεών που έχει μεσολαβήσει, υπάρχει η νηφαλιότητα να δούμε αντικειμενικά τα γεγονότα της τραγικής εκείνης εποχής μέσα από τα αυθεντικά ντοκουμέντα. Όχι σαν απολογισμό ή κριτικά, απλώς να έχουμε την ευκαιρία να δούμε τι ακριβώς συνέβη στα δύο στρατόπεδα, στα οποία δυστυχώς είχε χωριστεί η Ελλάδα τότε.
Το ταξίδι από την “Αγία Ελένη” μέχρι τον “Άγιο Αλέξανδρο” Ζηρού μού φάνηκε μακρύ, σαν να έφτασα στην άλλη άκρη του κόσμου. Εξήντα χιλιόμετρα απέχουν τα Γιάννενα από τη Φιλιππιάδα. Σήμερα είναι μία ώρα με τ’ αυτοκίνητο αλλά και τότε, με κείνα τα μικρά πράσινα λεωφορεία, δεν ήταν περισσότερο. Πώς μου φάνηκε εμένα το ταξίδι τόσο μεγάλο; Ήταν και η ναυτία μου που επιδείνωνε την ήδη επιβαρυμένη ψυχολογία μου. Από το πρώτο πεντάλεπτο ξερνούσα μες στο λεωφορείο και δεν έπρεπε να κοιτώ από το τζάμι. Έριχνα κλεφτές ματιές έξω κι έπαιρνα βαθιές ανάσες. Έχουμε κι άλλο; Κι άλλο; Πού μας πάνε; Αχ!, σκεφτόμουνα και κάθε χιλιόμετρο που αφήναμε πίσω μας, γινότανε σχοινί που μ’ έδενε και μ’ έπνιγε…
Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος είναι το βιβλίο με τις αναμνήσεις του δικηγόρου Παναγιώτη Λιακάκου που προσπαθεί από τις πρώτες ημέρες της κατοχής να οργανώσει την αντίσταση. Το δεύτερο είναι η έκθεση του Λοχαγού Γεωργίου Ταβερναράκη που έρχεται κρυφά από την Μέση Ανατολή για να καταγράψει την αντίσταση στην περιοχή.
Το βιβλίο αναφέρεται στην ίδρυση και την δράση των ΛΟΚ από τον «Ιερό Λόχο» μέχρι την νίκη επί των κομμουνιστοσυμμοριτών. Τι είναι ο Έλληνας Καταδρομέας; Όπως πολύ εύστοχα γράφει στον πρόλογό του ο Στρατηγός Ελευθέριος Συναδινός, πρώην Διευθυντής Ειδικών Δυνάμεων, την απάντηση στο ερώτημα αυτό, την έδωσε γλαφυρότατα ο Βασιλεύς των Ελλήνων Παύλος, όταν σε ιδιόχειρο σημείωμα προς τον Στρατηγό Ανδρέα Καλλίνσκη έγραψε «Οι ΛΟΚ απέσπασαν τον θαυμασμό όλων. Υπήρξαν πάντοτε πιστοί εις το καθήκον, ταχείς και ακούραστοι».
Οι μάχες γίνονται με όπλα και όχι με στολισμένες ανθοδέσμες, κι ένα «χαμένο» πάνω από μισόν αιώνα βιβλίο μας μεταφέρει στην εποχή 1943-1949. Μία εποχή ακριβώς πολέμου και μάχης. Ένα ιταλικό αυτόματο το υπ αριθμόν 18226 αλλάζει χέρια διαδοχικά σε έξι ανθρώπους. Τρεις κομμουνιστές και τρεις εθνικιστές. Έξι σπονδυλωτές ιστορίες μας περιγράφουν τις ζωές και τις τύχες πολλών ανθρώπων. Δύο από αυτούς χάνονται στην ανωνυμία. Ένας μετανοεί, ένας τραυματίζεται, ένας σκοτώνεται κι ο τελευταίος λυτρώνεται. Παράλληλα με αυτούς βλέπουμε και την μοίρα κάποιων γυναικών, συζύγων, αρραβωνιαστικών των ηρώων. Κι’ αυτές (όλες) έχουν επίσης μία τραγική μοίρα.
Όλα όσα θέλετε να μάθετε για την «Κοινοπραξία» Ιντέλιτζενς Σέρβις-ΚΚΕ. Πως οι χρυσές λίρες δημιούργησαν το «Ισχυρό ΚΚΕ», στην Κατοχή, όπως ακριβώς η Cia δημιούργησε το Ισλαμικό Κράτος. Οι προοδευτικοί διανοούμενοι, δημοσιογράφοι, και ψηφοφόροι με «φρίκη και αποτροπιασμό» καταδίκασαν χωρίς περιστροφές, το σφάξιμο των αιχμαλώτων από τους «τζιχαντιστές, του Ισλαμικού Κράτους, αλλά εξακολουθούν να μην αισθάνονται την ίδια φρίκη και τον ίδιο αποτροπιασμό, για τα «οικεία κακά», για το σφάξιμο χιλιάδων, από τους «τζιχαντιστές» του ΚΚΕ και της ΟΠΛΑ, το μαύρο Καλοκαίρι του 1944, και τον «Κόκκινο Δεκέμβρη». Μερικοί είναι υπερήφανοι κιόλας και φωνάζουν «ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΜΕΛΙΓΑΛΑΣ… Και όμως οι Γερμανοί , στους 54 μήνες της Κατοχής, μέχρι τις 6 Σεπτεμβρίου 1944 εκτέλεσαν στην Μεσσηνία, περίπου 800 Έλληνες. Ενώ ο «Άρης» και ο ΕΑΜ /ΕΛΑΣ, που δεν επιτέθηκαν στους αποχωρούντες Γερμανούς, αλλά επιτέθηκαν κατά των Ελλήνων στις απελευθερωμένες πόλεις, σκότωσαν, σε 11 μέρες, μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου 1944, τουλάχιστον 4000. Και ακόμα: Πώς και γιατί δολοφονήθηκε ο Μεταξάς από την Ιντέλιτζεντ Σέρβις που αποφάσισε τον «Εμφύλιο» και διέταξε τις σφαγές στην Καλαμάτα, το Μελιγαλά και τους Γαργαλιάνους. Τα κεφάλαια του Βιβλίου: 1.Cherchez l Angleterre 2.Επαναστατικό Ψεύδος ή Δημοκρατική Αλήθεια 3.Από τον Θρίαμβο στην Τριπλή Κατοχή και την Καταστροφή 4.Ο αγγλικός χρυσός η SOE και το ΚΚΕ 5.Οι Εγγλέζοι σύνδεσμοι και o ΙΔΕΑ 6.Οι καμπάνες χτύπησαν στις δώδεκα 7.Το μαύρο Καλοκαίρι του 44 και ο κόκκινος Δεκέμβρης 8.H συμφωνία του Ζαχαριάδη με τους Άγγλους που έφερε πίσω το Βασιλιά 9.Των πρακτόρων η σχολή είναι χρήσιμη πολύ!
H ιδιαιτερότητα του σώματος της Βασιλικής Χωροφυλακής ήταν ότι είχε το δικαίωμα να μάχεται και κατά του εχθρού της Πατρίδος και η διάλυσή του κατ’ ουσίαν αποδυνάμωσε τις Ένοπλες δυνάμεις. Είχε βέβαια σοβαρούς λόγους η αριστερά να διαλύσει την Χωροφυλακή. Δεν μπορούσαν να λησμονήσουν τον σκληρό αγώνα που έδωσαν οι μαχητές της για την αντιμετώπιση της κομμουνιστικής ανταρσίας με κορυφαία στιγμή αυτήν της Μάχης του Συντάγματος Μακρυγιάννη τον Δεκέμβριο του 1944.
Η νικηφόρα επιχείρηση της VIIIης Μεραρχίας στην Ήπειρο για την κατάληψη της Μουργκάνας, που με το συνθηματικό όνομα «Ταύρος», έλαβε χώρα από 11-19 Σεπτεμβρίου 1948, δεν έχει ακόμα γραφεί από την Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού. Γι’ αυτό, μερικοί συγγραφείς που έγραψαν για τον αγώνα του στρατού εναντίον των κομμουνιστών, στο κεφάλαιο που εξιστόρησαν την μάχη της…
Γραμμένο από έναν αυτόπτην μάρτυρα, διοικητή του λόχου που συμμετείχε από την πρώτη στιγμή στα γεγονότα στην συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος. Το ημερολόγιο αυτό αρχίζει από την Κυριακή 3.12.1944 όπου έλαβε χώρα το απαγορευθέν από την Κυβέρνηση Παπανδρέου Συλλαλητήριο το οποίο υπήρξε η αφετηρία των αποκαλούμενων «Δεκεμβριανών» που επέφεραν μύριες καταστροφές τόσο σε έμψυχο όσο…
Ο Θωμάς Πεντζόπουλος αντιστράτηγος και Γενικός Επιθεωρητής Στρατού ανέφερε ότι: «προσέφερεν σοβαράς εθνικάς υπηρεσίας, εργασθείς με ζήλον και ανιδιοτέλειαν. Το χαρακτηριστικό του ανδρός είναι ότι τα ελατήρια του αγώνος του δεν ήταν ιδιοτελή. Είναι καθ όλα άξιος Έλλην και δικαιούται πάσης υποστηρίξεως υπό του κράτους δια τας προσφερθείσας υπηρεσίας του. Η φήμη του ως εθνικού…
Ο Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος ο οποίος συμμετείχε στην πρώτη κατοχική κυβέρνηση του στρατηγού Γεωργίου Τσολάκογλου, διατελώντας υπουργός Προνοίας και προσωρινός υπουργός Παιδείας, στο βιβλίο του «Ιδού η Αλήθεια», ζώντας τα γεγονότα «από πρώτο χέρι» προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες στον αναγνώστη, βοηθώντας τον να κρίνει τις πράξεις ενός εκάστου πρωταγωνιστή της εποχής εκείνης.
Το βιβλίο αυτό είναι μία πρωτογενής ιστορική πηγή, όπου ο συγγραφέας περιγράφει, κατ’ αρχήν, πως βίωσε τα γεγονότα του Ελληνοϊταλικού πολέμου και της Κατοχής παρακολουθώντας τα από τον Ασπρόπυργο. Ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει στην συνέχεια, όπου περιγράφει τα Δεκεμβριανά του 1944 και εν γένει εκείνη την εποχή, ως αυτόπτης μάρτυς πλέον, αφού δραπέτευσε δύο ημέρες…
ΤΟ ΑΝΤΙΠΑΛΟ ΔΕΟΣ