Περιγραφή

Στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Μανουήλ Α΄ Κομνηνού, σε μια ερημική ακτή της Προποντίδας, ο Σταυράκιος Κλαδάς αναθυμάται τη μακρόχρονη ζωή του. Νοτάριος και αντιγραφέας ο ίδιος όλα του τα χρόνια, έχοντας μεταγράψει εκατοντάδες συγγράμματα αγίων και ελλόγιμων ανδρών, αποφασίζει, ελεύθερος πια, να συντάξει τη δική του χρονογραφία.
Η γραφίδα του αφηγείται τη ζωή του, μια ιστορία εφηβικής μοναξιάς και χειρογράφων. μια περιδίνηση σε διανοητικά διλήμματα, διωγμούς, έρωτες και αγωνίες στην αυγή της δυναστείας των Κομνηνών στα τέλη του 11ου αιώνα. Η ζωή των απλών ανθρώπων κατά τη βασιλεία των Ρωμαίων, ο πολιτισμός του λόγου και της εικόνας, μα πάνω απ’ όλα η αφή της μνήμης. Όλη η αγωνία του ανθρώπου σε ένα βιβλίο, που δεν αφηγείται μόνο την αναζήτηση της ουράνιας βασιλείας, αλλά μνημονεύει και την επίγεια ζωή και τη χοϊκή ψυχή.
Μέσα από τις σελίδες του κατοπτρίζεται η Βυζαντινή Αυτοκρατορία την εποχή που πληθαίνουν οι απειλητικές σκιές από Ανατολή και Δύση. Στο μυθιστόρημα τον πρώτο λόγο δεν έχουν οι αυλικές συνωμοσίες και οι πολύνεκρες μάχες, αλλά το φως απ’ τα λυχνάρια των αντιγραφέων, που σκύβουν πάνω από τα συναξάρια των αγίων και τις διατριβές των γραμμάτων. Μέσα από τις σελίδες του αναδύονται ο ύπατος των φιλοσόφων Μιχαήλ Ψελλός, ο όσιος Νικήτας Στηθάτος, λόγιοι, μοναχοί, αγιογράφοι… Όμως στο κέντρο όλων βρίσκεται ο στίχος ενός αινιγματικού ποιήματος και μια γυναίκα, το εσώτερο ρούχο της ψυχής του ήρωα, το ένδυμα που υποκαθιστά το βασανιστικό ράσο.
Το “Περί της εαυτού ψυχής” είναι ένα εσωτερικό χρονικό για τον τρόπο που ένας αντιγραφέας γίνεται συγγραφέας, ένα μυθιστόρημα οικογένειας, περιπέτειας και ελευθερίας, για το άλλο Βυζάντιο. Ένα βιβλίο για τη δύναμη της γραφής και της μνήμης, γι’ αυτήν την ορμή που απαιτεί να ονοματίσουμε τα πράγματα του κόσμου εξαρχής με ανάδοχο τη δική μας ψυχή.

Περιεχόμενα
Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΟΧΗ (1064-1082 μ.Χ.)
Κώδικας περγαμηνής, τετράδιο α’
Εν Στουδίω μονάζων επί δώματος
Κώδικας περγαμηνής, τετράδιο β’
Libris incumbens
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο γ’
Ο υπέρτιμος
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο δ’
Ωκεανός στον κόρφο
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο ε’
Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ (1083-1093 μ.Χ.)
Μια λίμνη που μελανούται και πολλά σταφύλια
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο στ’
Ο επάνω όροφος
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο ζ’
Αυτοί που μένουν κι αυτοί που θα φύγουν
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο η’
Σπηλιά με τρούλο
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο θ’
Η ΤΡΙΤΗ ΕΠΟΧΗ (1094-1118 μ.Χ.)
Δημητρίου θαύματα
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο ι’
Η πολιτεία μέσα στην πόλη
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο ια’
Βήλα και πύργοι
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο ιβ’
Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΠΟΧΗ (1119-1144 μ.Χ.)
Μετά το γεύμα
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο ιγ’
Τρεις
Χαρτώος κώδικας, τετράδιο ιδ’
Σημείωμα του συγγραφέα
Πίνακας ιστορικών προσώπων
Πηγές – Οφειλές