Περιγραφή

Από τον εικοστό αιώνα, από σήμερα, από μας που ζούμε τώρα, αρχίζει για την ελληνική φυλή νέα εποχή, αλλάζει η ιστορία. Γιατί – στοχαστήτε το, Έλληνες – πρώτη φορά ξανά, ύστερα από εκατοντάδες χρόνια, αρματωμένοι αντικρύσθηκαν οι Έλληνες με τους Βούλγαρους, και πρώτη φορά πάλι ακούεται πως στο Μελένικο ή στο Μοναστήρι πιάσθηκαν Έλληνες και Βούλγαροι, και νίκησαν οι Έλληνες, κι’ έφυγαν οι Βούλγαροι, αφού έχασαν πολλούς δικούς των, σκοτωμένους και πληγωμένους. Και πρώτος από τους Έλληνες ξανάρχισε τον πόλεμο με τους Βουλγάρους ένας ανθυπολοχαγός του ελληνικού πυροβολικού, ο Παύλος ο Μελάς. Αυτός μας έδειξε έναν δρόμο τόσους αιώνες τώρα ξεχασμένο και είναι σα να μας λέγη μυστικά με μια του χεριού του κίνηση. Η πανώρια τούτη χώρα αίμα διψά και αποζητάει αμέτρητα παλληκάρια. Από τον Βορρά πάντα γενεές βαρβάρων θα πλακώνουν για να πνίξουν την ελληνική τη φύτρα. Έλληνες η φύτρα σας σε γης ελληνική γεννιέται, ξεφυτρώνει, θεριεύει και φυτρώνει. Γενεές κλεφτών ας στέκονται παντοτινά, σκοποί ακούραστοι, στα σύνορα τα βορεινά, για να φυλάγουν τα Ελληνικά τα άγια χώματα. Είναι ανοιγμένος τώρα, μπροστά στα θολωμένα μάτια σας και στα μυαλά σας τα σκοτισμένα, ένας δρόμος αληθινός, δρόμος ζωής και πολέμου. Αν θέλετε πάρετέ τον. Αν δεν σας αρέση πάλι τούτος βρίσκονται και άλλοι, αληθινοί και αυτοί, δρόμοι ζωής και πολέμου διαλέξετε και πάρετε. Ειδεμή, σαπίστε εκεί που είσθε!» Ίωνος Δραγούμη Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα