Περιγραφή

Ο ‘Ευρωπαϊκός εμφύλιος πόλεμος’ του πολύ σημαντικού γερμανού φιλοσόφου και ιστορικού Ερνστ Νόλτε δημοσιεύτηκε το 1987 στη σκιά της αποκαλούμενης διαμάχης των ιστορικών, η οποία ξέσπασε το 1986 επ αφορμή ενός άρθρου του στη Frankfurter Allgemeine Zeitung, το οποίο είχε τον τίτλο ‘Το παρελθόν που δεν θέλει να παρέλθει’. Το ανά χείρας έργο αποτελεί ουσιαστικά μια διεύρυνση και μια βασισμένη σε πηγές επεξεργασία του συγκεκριμένου άρθρου. Ο Νόλτε, αναπτύσσοντας την ιστορικο-γενετική εκδοχή της θεωρίας του ολοκληρωτισμού, κάνει μια πρωτότυπη και τολμηρή πολιτικοϊστορική και φιλοσοφικοϊστορική ανάλυση της σχέσης των δύο ολοκληρωτισμών, του εθνικοσοσιαλισμού και του μπολσεβικισμού, συμβάλλοντας σημαντικά στην κατανόηση και στην ερμηνεία των δύο ολοκληρωτικών κινημάτων και καθεστώτων που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) ‘Όποια κι αν ήταν πάντοτε η εκάστοτε κατάσταση των γάλλων και των γερμανών ιστορικών όσον αφορά την κατανόηση του 20ού αιώνα, είναι σαφές, ότι η έμμονη ιδέα περί φασισμού και μαζί περί αντιφασισμού εργαλειοποιήθηκε από το κομμουνιστικό κίνημα ως μέσο με σκοπό να κρύψει τη δικιά του πραγματικότητα από τα μάτια της κοινής γνώμης. Από δω προκύπτει η ανάγκη αυτός ο τρόπος θεώρησης, ο οποίος έχει αποκτήσει την ισχύ μιας θεολογίας, να τεθεί υπό αμφισβήτηση, προκειμένου να προσεγγίσουμε την πραγματική ιστορία του φασισμού και του κομμουνισμού. Απo αυτή την άποψη Εσείς ανοίξατε το δρόμο, και με την πάροδο του χρόνου σε δέκα ή πενήντα χρόνια, όταν εμείς θα έχουμε αποκτήσει περισσότερη απόσταση, αυτό θα γίνει ξεκάθαρο για τον καθένα. Μολονότι έχω διαφορετικές πολιτικές καταβολές, εγώ προσπαθώ, εξίσου όπως Εσείς, να κατανοήσω την παράξενη γοητεία που άσκησαν τα δύο μεγάλα ιδεολογικά και πολιτικά κινήματα -δηλαδή ο φασισμός και ο κομμουνισμός – στον αιώνα μας. Εσείς συγκεντρώνετε την προσοχή Σας στον φασισμό, ενώ εγώ προσπαθώ να κατανοήσω την παραπλανητική δύναμη, την οποία άσκησε η κομμουνιστική ιδέα στις ψυχές των ανθρώπων. Όμως κανένας δεν μπορεί να κατανοήσει το ένα από τα δύο στρατόπεδα, αν δεν λάβει υπόψη επίσης το άλλο, τόσο πολύ δηλαδή αυτά εξαρτώνται το ένα από το άλλο όσον αφορά τις ιδέες τους, τα πάθη τους και την παγκόσμια ιστορική πραγματικότητα’.