Περιγραφή

Ο Επίστρατος!… Σταθείτε όρθιοι!… Είναι η ψυχή της Ελλάδας… Είναι το κύτταρο που της δίνει ζωή. Είναι ο δημιουργός της ωραιότερης εποχής της Σύγχρονης Ιστορίας μας του τόπου μας. Είναι κάτι το μοναδικό, το αξιοθαύμαστο! …Αυτός, ο φοβερός Επίστρατος, απείλησε να κάνει πόλεμο δικό του, του κεφαλιού του, όταν το λιπόθυμο Κράτος φοβότανε να αδράξει τα όπλα και να τον ακολουθήσει. Και, αφότου βγήκε ξανά νικητής, βεβαίως όλοι κομπάσανε και πήγανε να σφετεριστούν το έργο των Γενναίων. Και κατάφεραν μάλιστα να…  το πλασάρουν σαν δικό τους, χωρίς ο Επίστρατος να αγανακτήσει, χωρίς να διαμαρτυρηθεί, χωρίς να καυχηθεί και χωρίς να μεγαλοφρονήσει. Σεμνός σαν κορίτσι, επέστρεψε ο ήρωας στο χωριό του, έχοντας μαζί του μόνο τα τραύματα και τα παράσημά του. Έβαλε στην άκρη το όπλο του και ξανάπιασε τις δουλειές της ειρήνης. Παρέμενε όμως άγρυπνος πάνω στο Έργο του , γιατί πολύ καλά το ήξερε ότι αυτό το Έργο, το δικό του, ήταν η ίδια η αναγέννηση της Ελλάδας. Ξανάρθανε όμως οι δύσκολοι καιροί. Οι φλόγες του Μεγάλου Πολέμου ζώσανε και τη δική μας Πατρίδα… Και έφτασε μια στιγμή, που τόσο πολύ προχώρησε η ηθική αποσύνθεση, ώστε πολύ φαντάστηκαν πως όλα τελείωσαν, πως η Ελλάδα είχε πεθάνει. Ο Επίστρατος όμως έμενε σταθερός, γεμάτος δύναμη και ζωή, με πεποίθηση ακλόνητη στο μέλλον. Έβλεπε τι γινότανε γύρω του, μέσα του έβραζε, αλλά παρέμενε σιωπηλός. Οι φυγάδες τον θεώρησαν δειλό. Οι άμαχοι τον κατηγόρησαν πως φοβόταν για τη ζωή του. Αυτός όμως απλώς περίμενε τη στιγμή. Και μόλις πείστηκε ότι έχουν το  θράσος  να σηκώσουν το σιχαμένο τους χέρι ενάντια στο Έργο του, στάθηκε όρθιος…  εμπνευσμένος, ωραίος, ευγενής, άγιος… Ακριβώς όπως τον είδατε να διαβαίνει χτες, χωρίς φωνές και φανφάρες, για να ντυθεί και πάλι, μέσα στους στρατώνες, το αιματόβρεχτο και δοξασμένο χακί. «Που πάτε, βρε παιδιά;» ρώτησε δακρύζοντας ένα γεροντάκι. «Μη σε νοιάζει καθόλου παππούλη» απάντησε μέσα από τις τετράδες των Επιστράτων μας ένα μελαχρινό, καθαρό, φωτεινό  παλληκάρι. «Εμείς μια χαρά το ξέρουμε που πάμε…» (Ελεύθερη απόδοση στη δημοτική άρθρου του Σπύρου Μελά που, υπό το ψευδώνυμο «Φορτούνιο», δημοσιεύθηκε στην πρώτη σελίδα του φύλλο της 18ης Νοεμβρίου 1916 της αθηναϊκής εφημερίδας Εμπρός.)